Тыва дээрге алдын хүнге чайынналган
Тии чок делгем хоор-сарыг ховулар-дыр,
Даштар кырлап, шурап баткан дамырактар,
Дүргектелип чалгып турар арга-арыг океаны,
Дүдүскөктүг бедик даглар дээрбээ-дир,
Хаара бээр элезинниг бүүрелчиннер,
Харлыг дүвүлүг бедик-бедик Саяннар-дыр…
Мындыг чараш одуругларлыг шүлүктү Тываның кончуг салым-чаяанныг орус чогаалчыларының бирээзи Анатолий Емельянов бижээнин.
Анатолий Федорович Емельянов1925 чылдың август 20-де Красноярск крайның Сухобузимо суурга төрүттүнген. Ада-чурттуң Улуг дайынының киржикчизи, немец дылды дыка эки билир болгаш, дайын соонда Германияга, Австрияга 1945-1946 чылдарда шериг албаны эрттирип турган. Шеригден халашкаш, Москваның күрүне университединче өөренип кирген. Аңаа өөренип тургаш, Светлана Козлова-биле таныжып, өг-бүле туткан. Өөредилгезин дооскаш, аныяктар Тывага кээп ажылдай бергеннер. Республиканың хөгжүлдезинге боттарының улуг үлүүн киирген, чонга хүндүткелдиг кижилери чорааннар. Тыва оларның тос уруг-дарыының төрүттүнген чери, кайызының-даа чогаалчы салым-чаяанының чечектелип чазылган ораны апарган. Светлана Владимировна Козлова биле Анатолий Федорович Емельяновтуң чогаадыкчы ажылының кол темазы – ак-көк Тыва, ооң ажыл-ишчи, ачы-буянныг чону.
Анатолий Емельянов шүлүктерни 13 харлыында-ла бижип эгелээн, оларны Красноярск крайның бичии уруглар солунунга парладып-даа турган. Тывага чурттап, ажылдап чораан чылдарында ооң чогаадыкчы чоруу улам сайзырап, ханы уткалыг болгаш чараш уян хөөннүг апарган. Шүлүктер, шүлүглелдерден аңгыда барымдаалыг прозаны чогаалчы бижип турган. Тываның эрги чүдүлгелиг чонунуң дугайында «От мира не уйти», «Староверы» деп ооң тоожуларын номчукчулар болгаш чогаал критиказы бедии-биле үнелээн.
Тыва чогаалчыларның чогаалдарын орус дылче очулдурган. Тываның улустуң чогаалчылары Сергей Пюрбюнуң “Чечек”, Степан Сарыг-оолдуң “Алдын-кыс” деп шүлүглелдерин очулдурганы тыва литературада көскү болуушкун болган.
Анатолий Емельянов ССРЭ-ниң чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү чораан.
Тываның ат-алдарлыг орус чогаалчылары Светлана Козлова биле Анатолий Емельянов тыва чогаалдың хөгжүлдезинге улуг үлүүн кииргеннер. Оларның очулгазынга тыва чогаалдарны орус дылдыг номчукчулар номчуур аргалыг болганнар.
