Өг-бүлениң үш салгалында дээди эртемниг кижи чок өг-бүлелерден школа доозукчуларын өөредип белеткээринге башкылал болгаш социал үделгениң күрүне деткимчезин чорутканы бодунуң үре-түңнелдерин эккелген.
Эрткен өөредилге чылдарынга деңнээрге, “Өг-бүлеге бирден эвээш эвес дээди эртемниг уруг” губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң орус дыл, литература, физика, биология болгаш химияда алган демдектериниң ортумак көргүзүү көзүлдүр экижээн.
2014 чылда Тыва Республиканың Чазааның айтыышкыны-биле “Өг-бүлеге бирден эвээш эвес дээди эртемниг уруг” губернатор төлевилелин бадылап, ооң киржикчилери болур Тыва Республиканың ниити өөредилге организацияларының доозукчуларының Россия Федерациязының дээди өөредилге черлеринче дужаап кирер кол көргүзүүн экижидеринче ону угландырган. 2020 чылда дээди өөредилге черлеринче дужаап киргеннерниң 78% ниити билиг өөредилге организацияларының база 34% ортумак профессионал өөредилге организацияларының төлевилел киржикчилери доозукчулар болур ужурлуг.
Төлевилелде республиканың кожууннарындан болгаш Кызыл хоорайдан шупту 6935 кижи киржип турар. Бо чылын губернатор төлевилелиниң киржикчизи болур 313 доозукчу ортумак ниити өөредилге школазының долу курузунуң күрүнениң түңнел аттестациязынга киришкен. Төлевилел киржикчизи шупту доозукчулар ортумак ниити билигниң аттестаттарын алган. Бо чылдың доозукчулары дээди өөредилге черлеринче дужаап кирерде ЕГЭ херек дээш, шилип алганы шылгалдаларны дужааган.
2020 чылда ниитилел билиглеринге, математика, биология, физика, химия база төөгүге ЕГЭ-ни шилип алганнар хөй болган. Шупту өөреникчилер чогаадыгны чедиишкинниг дужааган. Орус дылга шылгалданы 216 кижи дужаагаш, кудуку деңнелди ажыр кылган. Республикада ол эртемге ортумак балл – 62 болган, эрткен чылдыындан 5 балл хөй. Төлевилел киржикчилериниң баллы – 57,3, эрткен чылдыындан 0,3 сан хөй. Төлевилел киржикчилеринге школачы дыштанылгалар үезинде организастаан “Күскү школа” база “Кышкы школа” деп өөредилге-белеткел чыыштарының киржикчилери 15 доозукчу орус дылды эки дужааганын яамы демдеглээн.
Төлевилелдиң 313 киржикчизиниң 150-и (47,9%) математика ЕГЭ-зиниң профилдиг деңнелин шилип алган. 85 (57%) кижи кудуку деңнелди эртип, чедиишкинниг болган.
152 доозукчунуң 48-и ниитилел билиглеринге кудуку балл — 42 санны ашкан. Төөгүнү 40 доозукчу шилип алгаш, 27 (67,5%) кижи эки кылган. Эртемнер аайы-биле ортумак балл республикада – 37 болза, төлевилел киржикчилеринии – 36,1.
Физиканы 64 кижи шилип алган, шупту доозукчуларның 20,4% — төлевилел киржикчилери. 45 доозукчу (70,3%) кудуку баллдарны ашкан. Эртемнер аайы-биле республикада ортумак балл – 42, эрткен чылга деңнээрге 2 балл бедик.
Химияда ортумак балл эрткен чылдыындан 7 сан хөй, 43 балл болза, төлевилел киржикчизи доозукчулар – 39 баллды алган.
Биологияны шупту 74 (23,6%) доозукчу шилип ап, кудуку 51 баллды эки демдек-биле эрткен. 2020 чылда эртемнерге ортумак балл 43 болган болза, 2019 чылда – 38 баллга дең, азы эрткен чылга деңнээрге 5 балл хөй. А төлевилел киржикчилеринии – 36 балл.
Информатикага ЕГЭ-ни 28 кижи дужаагаш, 19-зу кудуку деңнелди эртип шыдаан. 2020 чылда информатиканың ортумак баллы 40 болган. А төлевилел киржикчилеринии – 37 баллов.
«Он бир класс доозукчуларының хөй кезии – 216 кижи (83,4%) дээди эртем чедип алыр сорулгалыг – деп яамы айыткан. Төлевилел киржикчилериниң эртемнер аайы-биле ортумак баллдары чылдан чылче экижип олурар»